Over het IJ heeft voor het festival van 2023 besloten om zich meer dan ooit te richten op de nieuwe generatie makers die zich verhouden tot de veranderende stad. Deze herijking van het profiel scherpt Over het IJ aan en resoneert met de huidige tijd van transitie. Een tijd waarin de (wereld)politiek zaken op scherp zet en de economische, politieke en klimaat-crisis, meer dan ooit dwingt om je te verhouden tot de wereld. Het festival geeft ruimte aan nieuwe en meerduidige stemmen, talen en vormen van makers. Makers die zoeken naar nieuwe ruimten, die beter aansluiten bij deze tijd en voorstellen doen voor een duurzame toekomst en samenleving. In het bevragen, formuleren en vormen hiervan en het in beweging zetten van ons publiek, speelt juist de nieuwe generatie makers een belangrijke rol.

Allerlei redenen dwingen ons om letterlijk en figuurlijk outside de 'box' te denken. Wij en de makers willen geen black box, white cube of zelfs container bieden aan de makers. Geen stalen dozen meer, maar lucht en letterlijke ruimte. Deze tijd van economische, politieke en klimaat-crisis, dwingt ons meer dan ooit om ons te verhouden tot de wereld. Deze keuze is in de eerste plaats ingegeven door het financiële plafond waar Over het IJ tegenaan loopt. De lasten van het festival zijn enorm gestegen als gevolg van de huidige economische tijd. Dit is te merken aan de stijgende opstartkosten voor het organiseren van een buitenfestival, de urgentie om Fair Pay te handhaven en de noodzaak om makers voldoende begeleiding te bieden. Na het wegvallen van coronasteun heeft Over het IJ geen extra steun kunnen vinden om het festival op de gebruikelijke manier te organiseren.

Buiten de financiële noodzaak om aan te scherpen, ziet Over het IJ het vooral als een kans. Sterker nog, in de nieuwe opzet van het festival staan de Over het IJ-kernwaardes meer dan ooit centraal: het zorgen voor de nieuwste generatie makers en de vraag wat werken met een locatie en de (nabije) connectie met publiek kan betekenen. Over het IJ wil benadrukken dat het meer dan ooit toegewijd is aan het ondersteunen en begeleiden van opkomende makers en nieuwe locatie-theatermakers.

Achter de schermen heeft de organisatie van Over het IJ hard gewerkt aan een nieuw programmaonderdeel als alternatief voor het Zeecontainerprogramma waarbij de nieuwe generatie makers op een laagdrempelige manier kennis kan maken met locatietheater. In plaats van stalen dozen wordt er letterlijke ruimte geboden aan de makers.

In de opzet van dit nieuwe programma worden makers uitgenodigd om met de ontwikkeling van hun plan te starten bij een locatie, en zich te laten inspireren door de historische, geografische, sociale, politieke of toekomstige betekenis hiervan. Dit plan ontwikkelen ze in een begeleid traject, met veel ruimte voor de vraag wat locatietheater kan betekenen. De kleine voorstellingen van maximaal 15 minuten worden onderdeel van een route die gehost wordt door een jonge dramaturg of programmamaker. Door deze opzet ontstaat er een bijzondere en unieke beleving voor het publiek, die op verschillende locaties en in verschillende contexten wordt meegenomen in de betekenis van de voorstellingen.

We reageren met deze opzet ook op de vraag van de makers. De makers en Over het IJ willen geen black box, white cube of zelfs containers meer. Dit zorgt ervoor dat het festival buiten de 'box' denkt en zich als locatietheaterfestival nog explicieter richt op de wereld waarin we leven. Daar waar niet alleen extra voelbaar is waar de makers werk over willen maken, maar ook waarom ze bepaalde onderwerpen oppakken. 

Het programma zal worden geproduceerd in samenwerking met een aantal partners in talentontwikkeling die een maker voordragen: o.a. Dansateliers/ Ashley Ho en Domenik Naue, Golden Palace/ Jesse Vissers, Nowhere/ Oliver Wagstaff, Afslag Eindhoven/ Marieke Reijnen en Luka Krijbolder, Poetry Circle/ Nour Jordan, Station Noord/ Eva Koopmans, Via Berlin& ArtEZ muziektheater / Ylva Rietman, Via berlin& ArtEZ muziektheater / Nouf Rafea, Via Zuid / Noah Jansen, Warme Winkel/ Sam van Hulst en SoAP.

Hoewel het festival iets kleiner zal zijn dan andere jaren, zal het zeker niet minder spannend zijn. Over het IJ biedt niet alleen dit nieuwe programma-onderdeel aan, maar ook zes nieuwe makers krijgen de kans om een kleine locatietheatervoorstelling te maken op de NDSM-werf, van max 40 min. Deze zes makers, bestaande uit Finn Borath, Charlotte Gillain, Jimmy Grima, Djuwa Mroivili, Blond&Cynisch en Jantien Fick/Likeminds, zullen gedurende het jaar via een residentie en begeleiding naar het festival toewerken.

Het festival zal verder projecten presenteren van o.a. de nieuwe makers van R3LN4CHT/Over het IJ, ROTOR (een productie van Veem House for Performance en Schweigman& in coproductie met Over het IJ), Giovanni Brand/Likeminds, DEGASTEN/Toni Blackwell en Collectief Walden. Samen met DEGASTEN ontwikkelt Over het IJ het contextprogramma van het festival, dat alle thema's en makers uit het programma zal verbinden.

Tijdens het festival staan de werken van Hilda Moucharrafieh en SAM (Arthur Kneepkens & Merel Noorlander) centraal binnen het Stadskunstenaarsprogramma van Over het IJ, waarmee we een expliciete langere verbinding maken met Amsterdam Noord, bewoners en communities in dit Stadsdeel.

Het festival zal acht dagen duren in plaats van tien, namelijk van 14 tot en met 22 juli, met een algehele vrije dag op 17 juli. Een ander belangrijk onderdeel is de hosting van het festivalhart door café-restaurant Noorderlicht.

Over het IJ biedt daarnaast nog verschillende evenementen die dit jaar toegankelijk zijn voor nieuwe makers én publiek, zoals Je Zondagmiddag, waar de Nieuwe Makers hun onderzoeken delen met andere makers en geïnteresseerd publiek, en verschillende Makersmeetings. Makers kunnen ook terecht bij het Makersloket van Over het IJ voor al hun vragen over werk, het veld en hun makerschap.

Over het IJ Festival is een jaarlijks theaterfestival in Amsterdam dat zich richt op locatietheater. Over het IJ biedt een jaarrond platform voor opkomende makers en nieuwe locatie-theatermakers en is een belangrijk jaarlijks evenement in het Nederlandse theaterveld.

We hopen jullie te zien deze zomer op het festival. Mocht je zin hebben om ons eerder te zien: we hebben nog verschillende evenementen dit jaar! Zoals Je Zondagmiddag waar de Nieuwe Makers hun onderzoeken tonen, of een Makersmeeting. Daarnaast kun je terecht bij het Makersloket voor al je vragen over je werk, het veld en je makerschap. Hier kun je je daarvoor aanmelden.

Veel liefs,

Het Team van Over het IJ

Foto door: Moon Saris
Op de foto hierboven te zien: Cypher | Wennah Wilkers
Op de foto's hieronder te zien: Godenzonen | Robbie Wallin & Luan Buleshkaj
Op de foto's hieronder te zien: Citizen K. | Sadettin K