Wie ben je met niks of niemand om je heen? Dit is de centrale vraag in Voor we namen kregen, de werktitel van de voorstelling die Bart van de Woestijne maakt voor Over het IJ Festival 2018. De voorstelling is onderdeel van Over het IJ Festival LAB: de plek waar makers samen met publiek tijdens het festival aan de slag zijn met een nieuwe voorstelling. Beeldende kunstinstallatie Ferrotopia is het startpunt van Voor we namen kregen: publiek vertrekt hier voor een wandeling naar een houten kubus ergens op de NDSM-werf, ver weg van het festivalgewoel. 'Ik nodig de toeschouwer uit om helemaal alleen in deze kubus een denkoefening te doen. Kunnen we in onze eigen blik bestaan? Of zijn we enkel een sociale constructie en lossen we gedurende dat uur langzaam op?’

Spiegelbeelden en andere reflecties
Bart denkt als theatermaker graag na over abstracte onderwerpen. In 2017 spande hij samen met Eva Knibbe een rechtszaak tegen de dood aan. Dit jaar onderzoekt hij het idee van een absoluut Ik. 'Heel vaak als ik mijn reflectie zie, in de spiegel, of zomaar ergens op straat, verwonder ik mezelf daarover: ben ik de persoon die me hier aankijkt, zit ik daar in? 'In een houten kubus kijken mensen eerst door een gekaderd raam naar buiten. Vervolgens verdwijnt het uitzicht om plaats te maken voor hun eigen spiegelbeeld. Mensen zijn er helemaal alleen, alleen met hun spiegelbeeld en hun gedachten. Een geprojecteerde tekst leidt ze door de voorstelling en vergezelt ze in deze denkoefening.'



Het zelf: kaal, gestript en zonder naam
Is de voorstelling alleen een rationele reflectie op een filosofisch begrip? 'Zeker niet, ik wil juist dat de voorstelling op meerdere niveaus werkt; zowel op een verstandelijk, als op dieper, meer intuïtief niveau. Het streef er altijd naar om denken en voelen samen te laten vallen. Ik wil graag dat mensen een zekere intimiteit met zichzelf ervaren, zichzelf langzaam afpellen. Niet zozeer tot wie ze zijn, maar eerder van wát ze zijn. Ik hoop dat de bezoeker er iets van meeneemt het festivalgewoel in en zich anders tot zijn omgeving verhoudt, wetende dat al die mensen een wereld in zich dragen' Voor we namen kregen heet niet zonder reden zo: 'Ik ben benieuwd naar de fase voordat onze omgeving ons in een vaste, herkenbare vorm heeft verpakt. Wat is het ‘zelf’, kaal, gestript, zonder namen, zonder taal?'

Van het Ik naar het collectief
Voor we namen kregen is een vooronderzoek; Bart gebruikt de publiekservaringen tijdens Over het IJ Festival voor de doorontwikkeling van de voorstelling. 'In een later stadium vroeg ik graag een collectief element toe. Ik ben heel benieuwd wat er gebeurt om met meerdere kubussen tegelijkertijd te werken. Hoe reageren mensen dan op elkaar?' Tijdens Over het IJ Festival houdt Bart de vinger aan de pols van de festivalbezoeker: ‘Pas in het hoofd van de toeschouwer leer ik de voorstelling kennen. De context van Over het IJ Festival LAB is een fijne plek voor deze ontwikkeling, publieksinteractie en experiment.’

Sturen en loslaten
De komende maanden werkt Bart zijn concept uit tot voorstelling. Hierbij voelt hij zich een soort evenwichtskunstenaar: 'Als maker wil ik aan de ene kant het publiek een bepaalde richting opsturen, aan de andere kant wil ik hen vrijlaten in de denkoefening. Dat blijft zoeken en ook dat gaat samen met de toeschouwer.’ Ben je nieuwsgierig waar jouw spiegelbeeld je brengt? Stap dan 13 tot en met 22 juli tijdens Over het IJ Festival 2018 in de houten kubus van Voor we namen kregen.