Twee langdurig lopende projecten zijn te bewonderen op Burendag. Het Sociaal-Artistiek Museum SAM Sixhaven presenteert de Mooibouwborden die kunstenaar Yasser Ballemans maakte samen met Ilyas, Haytham, Mohamed Nour, Nassim en Numan van de Valkboys. De Mooibouwborden zijn bedacht als een geworteld weerwoord op de intimiderende bouwborden die door de gentrificatie door heel Amsterdam-Noord te zien zijn, als dreigende beloftes van een toekomst voor wie dat kan betalen. SAM stelt daar de lokale expertise van betrokken bewoners tegenover. Zij worden geportretteerd op posterborden ontworpen door Merel Noorlander.

Even verderop is de expositie Licht, Lucht en Zicht van Valerie van Leersum te bewonderen op het IJplein. In een reeks Watergesprekken sprak ze met buurtbewoners over de waarde van het wonen aan het IJ. In samenwerking met de Grafisch Werkplaats Amsterdam zijn de uitspraken over het wonen aan het IJ omgezet in een serie posters. Ook zijn de spectaculaire uitzichten vanuit de woonkamers van diverse buurtbewoners gefotografeerd.

Beide projecten zijn gratis te bezoeken.

SAM Sixhaven - SAM: Social Art Museum | Sociaal-Artistiek Museum

Merel Noorlander en Arthur Kneepkens (Theaterstraat) i.s.m. Yasser Ballemans en de Valkboys Ilyas, Haytham, Mohamed Nour, Nassim en Numan

“Als ik SAM was… … hoe zou ik er dan uitzien, wat zou ik dan doen, waar, en voor wie?”

Buurtbewoners tussen de Vogelbuurt en de Van der Pekbuurt ontwerpen, samen met culturele organisaties, SAM: een Sociaal-Artistiek Museum. Een plek die de werking en voorziene en onvoorziene effecten van gentrificatie in Amsterdam-Noord belicht. Want zijn kunstenaars en kunstinstellingen ongewild medeplichtig aan de gentrificatie van het stadsdeel? Arthur Kneepkens (Theaterstraat en Over het IJ) en Merel Noorlander gaan met bewoners van Oud-Noord en andere experts op onderzoek naar de haalbaarheid én wenselijkheid van een nieuw ‘museum’, een speels terrein van ontmoeting en ontdekking.

Mooibouwborden
Op 25 september presenteert SAM Sixhaven de Mooibouwborden die kunstenaar Yasser Ballemans maakte samen met Ilyas, Haytham, Mohamed Nour, Nassim en Numan van de Valkboys. Op initiatief van hun ouders komen deze jonge Noorderlingen twee keer per week samen in De Valk, van jongerenwerkorganisatie DOCK. Ook de Kinderwerkplaats in de Buurthaven, gerund door Ahmed Abdelmalki en Marianne Wiesenekker-Groen, organiseerde mee. Via een serie workshops creëerden de ‘Valkboys’ hun eigen toekomstvisie voor Noord en voor het museum op borden en in video’s. De Mooibouwborden kondigen alvast het toekomstige museum aan, en vormen tegelijk ook de eerste muren. De borden zijn bedacht als een geworteld weerwoord tegen de intimiderende bouwborden die door de gentrificatie door heel Amsterdam-Noord te zien zijn, als dreigende beloftes van een toekomst voor wie dat kan betalen. SAM stelt daar de lokale expertise van betrokken bewoners tegenover. Zij worden geportretteerd op posterborden, ontworpen door Merel Noorlander.

Het verhaal van SAM Sixhaven wordt op 25 september ook verteld in een korte lecture performance door co-initiator Arthur Kneepkens. De daaropvolgende weken verschijnen er posters waarin deelnemende experts worden geportretteerd.

Partners SAM Sixhaven
SAM is een co-productie van de Theaterstraat, TAAK en Over het IJ in samenwerking met de initiatieven van Buurthaven. Bij de Sixhaven wordt in afwachting van een mogelijk metrostation tijdelijk ruimte gemaakt voor sociale, culturele en economische initiatieven ‘uit de buurt’. Opdrachtnemer is het bureau Placemakers, die de initiatieven heeft gebundeld onder de noemer Buurthaven. De koppeling van SAM aan de locatie in de Sixhaven is een voorstel van TAAK als onderdeel van het meerjarige kunstprogramma Social Capital #3 dat de aandacht vestigt op de veranderingen in de stad en hoe die van invloed zijn op de mensen die er leven.

Andere partners zijn de initiatieven van Buurthaven zoals de Soeptuin, Kerstbomenbos, Gallische eettafel en de Hondenspeeltuin. SAM Sixhaven werkt verder nauw samen en met bewoners, scholen en initiatieven van de aangrenzende wijken in Noord; bewoners en initiatieven van Amsterdam-Noord in het algemeen; en het lokale, nationale en internationale veld van social art.

SAM Sixhaven is daarnaast ook onderdeel van het programma Stadskunstenaars van Over het IJ, waarbij kunstenaars worden uitgenodigd om concreet te onderzoeken wat de maatschappelijke meerwaarde kan zijn van hun artistiek denken en doen.

Credits

Initiatief SAM: Merel Noorlander en Arthur Kneepkens, artistieke assistentie: Jovana Stulic, ontwerp Mooibouwborden: Yasser Ballemans en de Valkboys; Ilyas, Haytham, Mohamed Nour, Nassim en Numan, workshops: Yasser Ballemans, Rashid Novaire, Marianne Wiesenekker-Groen, Yamina El Kouazi, Rachida Zemmouri, Arthur Kneepkens, ontwerp posters: Merel Noorlander

SAM Sixhaven wordt financieel mede mogelijk gemaakt door het BankGiro Loterij Fonds, Amsterdams Fonds voor de Podiumkunsten en Mondriaan Fonds. Co-producenten zijn Theaterstraat, TAAK en Over het IJ.

***

Valerie van Leersum

Licht, Lucht en Zicht, de waarde van het IJplein

Samen met buurtbewoners, onderzocht Valerie van Leersum de stedenbouwkundige kwaliteiten ‘licht, lucht en zicht’ waarmee de IJplein buurt ooit ontworpen is. Middels diverse projecten brengt ze de relatie in beeld die mensen hier hebben met wonen aan het water. Zo ook in dit werk. Op vier afbeeldingen zijn uitzichten van buurtbewoners te zien, omkaderd met het raamkozijn voorzien van persoonlijke spulletjes. Het geheel is even groot als het enige echte raam dat deze gevel heeft. Alleen door dit raam kijk je niet naar binnen, maar naar buiten. De weidsheid in.

Geïnspireerd door de watergesprekken heeft buurtbewoonster Mirella Pirskanen een muziekcompositie gemaakt.


Valerie van Leersum: “Het is bijna twee jaar geleden dat ik neerstreek in de IJpleinbuurt om samen met buurtbewoners de emotionele, beeldende en spirituele waarde van deze plek te verwoorden en verbeelden. Toen ik twee jaar gelden aan het project begon, werd het IJplein bedreigd door (gedeeltelijke) sloop en herinrichting. Nu is het beschermd stadsgezicht. Zo snel kan het gaan. En gelukkig. Het uitgangspunt van de door Rem Koolhaas ontworpen eerste noordelijke woonwijk aan het IJ, was dat iedere inwoner vanuit zijn woning, zicht had op dit water. We wilden onderzoeken wat het wonen en leven aan het water betekent voor de inwoners van de buurt. Deze “watergesprekken” waren vaak ontroerend en zeer intiem. Midden op straat, stelden de mensen zich open voor elkaars inzichten, bevindingen en angsten. Zonder enige twijfel werd het wonen aan het water omschreven als zeer waardevol. Het brengt troost, relativeert, geeft vreugde, verbindt en brengt de mens terug naar de kern. We zouden wensen dat het licht, lucht en zicht behouden blijft en het belang hiervan misschien wel op meerder plekken in de stad wordt omarmd.”